Over de Chinese Taal – Wat is Mandarijn en hoe is het ontstaan?

We horen tegenwoordig zoveel over China en de Chinese taal. Misschien wordt het wel de taal van de toekomst! Het wordt dus hoog tijd om jezelf er in eens te verdiepen. Hoe is het ontstaan? Wat is de positie van het Mandarijn nu in de wereld? En hoe kun je eigenlijk Chinees leren? In dit artikel krijg je een overzicht van alle belangrijke dingen die je moet weten over het Mandarijn.

De geschiedenis van de Chinese taal – Mandarijn

De geschiedenis van het Mandarijn gaat ontzettend ver terug. De eerste Chinese karakters die gevonden zijn dateren van ongeveer 1500 tot 1100 voor Christus. Deze zijn gevonden op botten van dieren of schilden van schildpadden die ook wel ‘orakelbotten’ worden genoemd. Deze werden gebruikt voor het orakelen (voorspellen) van de toekomst.

Die zagen er echter heel anders uit dan de karakters die nu in China geschreven worden, want ook de karakters hebben veel ontwikkeling doorgemaakt over de jaren. De eerste karakters leken veel meer op kleine tekeningen, eigenlijk een soort hiërogliefen. Langzamerhand zijn deze karakters en de chinese taal verder ontwikkeld tot het Klassiek Chinees en vervolgens tot het Modern Chinees.

Fun fact: waarom heet het eigenlijk Mandarijn?
Mandarijn komt van het Portugese woord ‘mandar’ wat bevelen betekent. Ze gebruikte dit woord omdat het Mandarijn ten tijden van het keizerlijk hof de taal van de ambtenaren was, en zij deelden de bevelen uit.

Vier ontwikkelingen van de Chinese taal

Klassiek Chinees

Klassiek Chinees is dus het voorstadium van het Modern Chinees. Het is een schrijftaal (dus geen spreektaal) die erg litair en formeel is. Vooral de Chinese elite gebruikte het Klassiek Chinees. Je kunt het dus wel een beetje vergelijken met het Latijn. Klassiek Chinees is hele compacte en korte taal.

Ze maakte een zin het liefst zo kort mogelijk, wat resulteerde in een gecompliceerde grammatica en karakters met meerdere mogelijke interpretaties. Een Klassiek Chinese tekst kan wel twee keer zo kort zijn dan dezelfde tekst in het Modern Chinees. Soms wordt er nog wel eens een klassieke structuur gebruikt in een academisch Chinees werk of in een formeel stuk.

Klassiek Chinees is een geschreven literaire taal die vooral werd gebruikt door de Chinese elite.

Bianwen Chinees

Het Klassiek Chinees was voor lange tijd in gebruik in China. Tijdens de Tang dynasty (618-907) ontwikkelde er echter ook een nieuwe schrijftaal, het Bianwen. Dit was een van de eerste literaire vormen van de gesproken chinese volkstaal.

Het Bianwen werd vooral gebruikt om liederen, verhalen en Boeddhistische teksten op te schrijven. Deze schrijftaal stond veel dichter bij de gesproken taal dan het klassiek Chinees en zorgde voor een kleine opbloei in Chinese literatuur. Het klassiek Chinees werd ook nog gewoon gebruikt tijdens deze periode. Buiten de Tang dynasty werd Bianwen niet veel gebruikt.

Belangrijk:

• Bianwen was een van de eerste literaire vormen van de gesproken Chinese volkstaal.
• Baihua is een geschreven vorm van de Chinese spreektaal.

Baihua Chinees

Baihua is een geschreven vorm van de Chinese spreektaal die is ontstaan omdat het gat tussen het gesproken en het geschreven Chinees heel groot was. Maar weinig mensen konden de geschreven Klassiek Chinese teksten begrijpen.

Baihua was vooral in gebruik tijdens de Ming en Qing dynastieën (1368–1912). Het werd gebruikt voor romans en was bedoeld voor het gewone volk. Naast het Baihua werd Klassiek Chinees nog steeds gebruikt voor officiële documenten.

Modern Chinees

Tegenwoordig spreekt en schrijft men Modern Chinees in China. Het Chinees kent vele dialecten, maar de standaard taal van China is het Mandarijn. In de geschreven vorm van het Mandarijn zijn er twee vormen, het Traditioneel Chinees en het Vereenvoudigd Chinees.

Traditioneel Chinees:
Chinees leren:
學中文
xué zhōngwén

Vereenvoudigd Chinees:
Chinees leren:
学中文
xué zhōngwén

Tot voor kort schreef iedereen in China in traditionele Chinese karakters, omdat dit tot 1950 de standaard schrijftaal was in China. Wegens het hoge aantal ongeletterden besloot de Chinese overheid dat de schrijftaal makkelijker moest worden. Tussen 1950 en 1960 heeft de overheid daarom een groot deel van de karakters versimpeld.

Tegenwoordig schrijft het grootste deel van China in vereenvoudigde Chinese karakters. De vereenvoudiging betekent dat de basis van het karakter hetzelfde is gebleven, maar het bestaat nu uit minder streepjes. Hierdoor zijn de karakters niet alleen makkelijker te leren, maar ook sneller om te schrijven. De meeste Chinezen kunnen de traditionele karakters wel herkennen, maar niet schrijven.

Wil je leren hoe je jezelf voorstelt in het Chinees? Bekijk dan deze video:

Waar wordt Chinees gesproken?

Men zegt dat Mandarijn Chinees een van de meest gesproken talen ter wereld is. Dat is ook niet zo vreemd met meer dan 1 miljard moedertaalsprekers. Maar waar in Azië, naast het Chinese vasteland, wordt eigenlijk Mandarijn gesproken

Taiwan

Op het eiland Taiwan wordt Mandarijn gesproken, ook wel Taiwanees Mandarijn genoemd. Dit is de officiële voertaal van Taiwan. Deze taal is gebaseerd op het dialect van Beijing en lijkt heel erg op het Mandarijn dat op het vasteland wordt gesproken.

Op Taiwan schrijft met nog in Traditionele karakters, omdat de vereenvoudiging daar nooit is doorgevoerd. Als je naar Taiwan gaat zul je misschien ook merken dat je lang niet alles kunt verstaan. Dit komt omdat de informele Taiwanese spreektaal erg beïnvloed is door dialecten. De meeste Taiwanezen spreken het dialect ‘Taiwanees Hokkien’ en dit verschilt heel erg van het standaard Mandarijn. 

Singapore

Singaporees Mandarijn is een van de vier officiële talen van Singapore. Het Singaporese Mandarijn heeft twee verschillende dialecten: het standaard Singaporese Mandarijn en het informele Singaporese Mandarijn.

De eerste is de taal die in formele gelegenheden in Singapore wordt gebruikt en is te horen op televisie en radio en wordt onderwezen in overheidsscholen. Het Singaporese Mandarijn verschilt wel wat van het standaard Mandarijn in uitspraak en in vocabulair. Funfact:  Sinds een ‘Spreek Mandarijn Campagne’ is het Mandarijn naast Engels grootste taal van Singapore.

Belangrijk:

• Mandarijn wordt in Taiwan en Singapore gesproken.
• Kantonees wordt in Hong Kong gesproken.

Hong Kong

In Hong Kong spreekt men voornamelijk Kantonees, een andere Chinese taal. Toch wordt in Hong Kong op een groot deel van de basisscholen ook in het Mandarijn onderwezen. Mandarijn doet steeds meer haar intrede in Hong Kong en wordt onder andere veel gebruikt in de handel.

Niet iedereen is blij met deze ontwikkeling. De Hongkongnezen zijn bang dat het Mandarijn hun eigen taal verdrukt en bedreigt. In mijn ervaring kun je in Hong Kong beter terecht met het Engels dan met het Mandarijn. Maar kijk ook niet vreemd op als je een Hongkongnees tegenkomt die vloeiend Mandarijn spreekt.

Belangrijk:
Het Mandarijn is geen officiële taal in Hong Kong!

Waar in de rest van de wereld wordt Mandarijn gesproken?

Mandarijn is dus een officiële taal in het Chinese vasteland, Taiwan en Singapore, maar het is ook een van de officiële talen van de Verenigde Naties. Bovendien kun je in nog veel meer landen in de wereld Chinees op straat horen.

Er zijn namelijk heel veel overzeese gemeenschappen over de hele wereld. Naar schatting wonen er zo’n 50 miljoen Chinezen overzee, waarvan de meesten ergens in Azië wonen. In Indonesië, Maleisië, en zuid-Vietnam is het Mandarijn zeer goed gerepresenteerd, zonder een officiële taal te zijn.

Het Mandarijn is een van de officiële talen van de Verenigde Naties.

Chinees als tweede taal

Ook steeds meer niet-Chinezen leren Chinees. Er is een duidelijke stijgende lijn te zien in mensen die Chinees leren, omdat de Chinese economie steeds belangrijker wordt in de wereld beginnen mensen ook steeds met het belang in te zien van het leren van Chinees.

HSK – Hanyu Kaoshi Shuiping

De officiële toets om je Chinese vaardigheid te testen is de ‘HSK’ (Dit staat voor: Hanyu Kaoshi Shuiping/ Chinese Taalvaardigheidstoets). In 1991 werd deze toets nog maar door 2000 mensen gemaakt, in 2017 waren dit er al 6.5 miljoen. Ook geven steeds meer middelbare scholen Chinese les. Sinds 2018 is het zelfs een officieel examenvak in Nederland.

Ervaring van Sanne Laoshi:
Als ik mensen vertel dat ik Chinees spreek krijg ik heel vaak te horen: “Ja, Chinees is de taal van de toekomst! Jij komt er wel.” Vaak weten deze mensen helemaal niet waar ze het over hebben, maar het is toch aanmoedigend om te horen!

Chinees in Nederland

Je bent vast wel eens in een van de Chinatowns in Nederland geweest. We hebben een Chinatown in Amsterdam, Rotterdam en in Den Haag. Er zijn best wel veel Chinezen in Nederland, we weten niet precies hoeveel, maar naar schatting zijn het er ongeveer 80.000 tot 145.000.

Funfact: 43% van de werknemers met Chinese achtergrond werkt in de horeca.

Chinezen en Nederland

Helaas voor de Mandarijn leerders onder ons zijn de meeste Chinezen in Nederland van Kantonese afkomst en spreken ze vaak geen Mandarijn. We hebben vooral Zuid-Chinezen in Nederland, omdat wij in het einde van de 19e eeuw veel Chinese zeelieden uit Engeland hebben overgenomen.

Engeland had een kolonie in Hong Kong en voerde zo de Zuid-Chinese zeelieden richting Europa. Er zijn tijdens de eerste wereldoorlog ook veel Chinezen uit Zhejiang als arbeiders via Frankrijk naar Nederland gekomen.

Tegenwoordig komen er ook veel Chinese toeristen naar Nederland. Wegens de groeiende Chinese economie kunnen steeds meer Chinezen een reis naar Europa betalen. Ook voor studenten is Nederland aardig populair.

Ga maar eens een kijkje nemen op de Universiteit van Delft. Een groot deel van de studenten daar is afkomstig uit China. De nieuwe generatie Chinezen die naar Nederland komen spreken wel vaak Mandarijn. Aarzel dus niet en probeer eens je Chinese kennis in de praktijk te brengen in Nederland.

Chinees, de taal van de toekomst.

Steeds meer mensen denken dat Chinees de taal van de toekomst is, en dat is niets voor niets. De ontwikkelingen in China gaan ontzettend hard, de Chinese economie is welvarender dan ooit tevoren, en er wordt steeds meer handel gedreven met China.

Met de recentelijke ontwikkelingen in de handelsoorlog tussen China de Verenigde Staten verwacht men dat de banden tussen China en Europa nog hechter zullen worden. Is het dus een goed idee om Chinees te leren? Zeker weten! Is het een fluitje van een cent? Absoluut niet, maar geen zorgen, Baozi TV kan je helpen! Kijk bijvoorbeeld eens een filmpje van een Chinese les. Of lees een artikel over het lezen en schrijven van Chinese karakters.

Hoe is het om Chinees te leren?

Chinees is een moeilijke taal om te leren. Dat komt vooral omdat wij niet gewend zijn aan de uitspraak van het Chinees en door het Chinese schrift. De uitspraak is zo anders, omdat het Chinees een ‘toontaal’ is, wat betekent dat de betekenis van een woord afhankelijk is van de toon waarop je het woord uitspreekt. Als je Chinees wilt leren is het erg belangrijk dat je die tonen en de uitspraak van de klanken goed onder de knie krijgt. Als je een Chinees woord op een verkeerde toon uitspreekt kan het namelijk zo een hele andere betekenis hebben.

Bijvoorbeeld:
Het woord voor paard is: mǎ, en het woord voor moeder is: mā.
Deze twee woorden kun je maar beter niet door elkaar halen.

Nadat je de uitspraak van het Chinees onder controle hebt, kun je je focussen op de zinsvolgorde in het Chinees en kun je langzamerhand woorden en zinnen gaan leren. Als je meer wilt weten over de eerste stappen voor het leren van Chinees, kijk dan eens hier. Als je goed doorzet met het leren van Chinees, je de basiswoorden en basiszinnen leert, en alle kansen aangrijpt om Chinees in de praktijk te oefenen (bijvoorbeeld deelnemen aan het Immersion event van Baozi TV) kun je je al best snel redden in China.

Sanne Laoshi’s ervaring:
Ik leer nu al ruim 5 jaar Chinees en durf best te zeggen dat ik vloeiend ben in het Mandarijn. Ik heb vooral moeite met het onthouden van Chinese karakters, maar omdat ik de basisuitspraak en de Chinese tonen heel goed geoefend heb, gaat Chinees spreken mij heel goed af en krijg ik regelmatig verbaasde blikken van Chinezen. Daar doe je het toch voor?!